تاریخچه بسیج دانشجویی

در تاریخ دوم آذر ماه 1367 بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی (ره) طی پیامی عارفانه، روشنگرانه و توام با آینده‌نگری دقیق که که منبعث از بینش عمیق ایشان بود فرمان تشکیل بسیج دانشجو و طلبه را به عنوان یکی از ضروری‌ترین تشکل‌ها صادر نمودند و ضمن درخواست دفاع از انقلاب و اسلام در مراکز دانشگاهی و حوزوی خواستار پاسداری از اصول تغییرناپذیر ((نه شرقی و نه غربی شدند)) و ضمن دعوت به اتحاد و یگانگی حوزه و دانشگاه چشم‌انداز ایجاد حکومت بزرگ اسلامی و فتح جهان توسط اسلام را فراروی مشتاقان و رهروان اسلام ناب محمدی (ص) قرار دادند. حضرت امام (ره) تشکیل بسیج دانشجو و طلبه را بر عهده بسیج مستضعفین سپاه پاسداران نهادند. بعد از رحلت بنیانگذار جمهوری اسلامی رهبر معظم انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله‌العالی) نیز حمایت همه جانبه خود را از بسیج دانشجویی اعلام نمودند و آن را از ضروریات دانسته و همواره با رهنمودهای ارزنده خودشان متولیان این نهاد مقدس را راهنمایی کرده و می‌کنند.

در سال 1376 جمعی از دانشجویان بسیجی دانشگاه تهران توفیق دیدار با مقام معظم رهبری (مدظله العالی) را کسب نموده و ضمن بیان بینش‌ها، نگرش‌ها و روش‌های خود دغدغه‌های خویش را معروض داشتند. رهبر معظم انقلاب در این دیدار صمیمی و معنوی فرمایشات بسیار مهمی را بیان فرمودند که سرآغاز تحولی بنیادین در بسیج دانشجویی به ویژه در عرصه‌های فرهنگی و سیاسی گردید.

سال 1379 یکی دیکر از سرفصل‌های تحولی بسیج دانشجویی آغاز شد، در این سال شرکت‌کنندگان در نهمین نشست سالانه بسیج دانشجویی سراسر کشور توفیق دیدار با مقام معظم رهبری (مدظله العالی) را یافته و ضمن بیان دیدگاه‌های خویش، به استماع سخنان گهربار ایشان شامل رهنمودها و تایید رویکردهای اعلام شده بسیج دانشجویی نایل آمدند از اواخر همان سال فعالیت‌های جدی مبتنی بر رویکرد آینده‌نگر و استراتژیک آغاز شد که بحمدالله منجر به تغییرات بینشی، نگرشی، روشی و ساختاری در این تشکل گردید.

دانشجوی بسیجی در کلام امام خامنه‌ای (مد ظله‌العالی)

الف) بسیج دانشجویی؛ تشکل دانشجویی نه نظامی

«بسیج یک تشکل دو بعدی است. یک اتصال به محیط دانشجویی و دانشگاه و یک اتصال به سپاه دارد. سپاه چیست؟ آیا سپاه صرفا یک سازمان نظامی است؟ نه، سپاه نماد مقاومت انقلابی و شجاعانه است (...) سپاه فراتر از یک سازمان نظامی است. سپاه مجموعه‌ای است که برای مقاومت، برای مجاهدت، برای همان حرف‌هایی که شما امروز در دانشگاه برای آن‌ها درس می‌خوانید، از زمین حاصلخیز انقلاب اسلامی روئید.(...) حالا با این دو بعد، شما سپاهی هستید یا دانشجو و تشکل دانشجویی؟ پاسخ این است که شما نظامی نیستید. شما دانشجو و یک تشکل دانشجویی هستید(...). البته من بلافاصله می‌گویم نظامی بودن به هیچ وجه نقطه ضعف نیست. نظامی بودن افتخار است. منتهی شما در محیط دانشجویی این افتخار را ندارید».

ب) شاخص‌های دانشجوی بسیجی

1- میدان‌داری عرصه‌های حیاتی و اساسی زندگی

«بسیج یعنی به صحنه آمدن و به میدان آمدن. چه میدانی؟ میدان چالش‌های حیاتی و اساسی(...). این میدان‌ها، میدان فکر و دانایی و تولید علم است. میدان چالش‌های گوناگون برای جبران عقب ماندگی است.(...) در این چالش‌ها، چالش دانایی و علمی هست، چالش تولید فکر هست، چالش سازندگی و خدمت‌رسانی به مردم هست، چالش دفاع سیاسی هست، چالش تهاجم سیاسی هست، چالش دفاع نظامی هست».

2- پیشتازی

«بسیج باید جلوتر از همه وارد علم بشود، شما باید بروید عرصه‌های علمی را، عرصه‌های فناوری را، نوآوری‌های علمی و آفاق شناخته نشده علم را تصرف کنید».

3- عدالت‌طلبی

«بسیجی عدالت‌طلب است. عدالت‌طلبی به این نیست که انسان رو در روی کسی بایستد و بگوید تو عدالت‌طلب نیستی نه، این ساز و کار دارد. باید جامعه به نقطه‌ای برسد که سیاست‌های عدالت‌طلبانه در آن طراحی شود.»

4- احساس «صاحب‌خانه» داشتن نسبت به کشور

«بسیج یعنی آن عنصر دلسوزی که کشور را متعلق به خود و آینده را وابسته به تلاش خود می‌داند، نگران است، چون صاحب خانه است».

ج) بسیج دانشجویی و نیازهای اساسی آن

1- فکر، تحلیل و روشن بینی

«بسیج دانشجویی نیازهایی دارد. نیازهای اصلی و عنصری و اساسی. نیاز اولش به فکر و تحلیل و روشن‌بینی است. فکر، تفکر و اندیشه‌پردازی - یا به قول شماها کار تئوریک - در زمینه مسائل اسلام، در زمینه مسائل انقلاب، در زمینه مسائل بین‌المللی و در زمینه مسائل جاری».

2- جهاد علمی

 «یک نیاز دیگر عبارت است از جهاد علمی. جهاد علمی برای شما لازم است. باید در میدان‌های علم وارد شوید».

3- اخلاق و معنویت

«یکی از نیازهای عمده شما مسأله اخلاق و معنویت است.(...) سعی‌تان این باشد که گناه نکنید. فرائض را با شوق و رغبت انجام بدهید. از یاد خدا غفلت نکنید. با قرآن انس پیدا کنید. در محیط‌های گوناگون که با همدیگر هستید، سعی کنید به دینداری و معنویت یکدیگر کمک کنید. شما به یک معنا شبیه ما طلبه‌ها هستید؛ مردم از طلبه‌ها انتظار بیشتری دارند، از بسیج هم انتظار بیشتری دارند».

4- اتاق فکر

«از جمله نیازهای شما مجموعه اندیشه‌ورز است. یک مجموعه فکری درست کنید».

د) بسیج و راهبردهای آن

1- هوشیاری توأم با عدم محافظه‌کاری

«محافظه‌کار نشوید و همواره دانشجو و بسیجی به همان معنای مثبت و پرخون و پرتپش باقی بمانید. البته دنباله این که می‌گویم «محافظه‌کار نشوید»، این است که «ولی هوشیار هم باشید».(...) گاهی اوقات دشمن کار را به گونه‌ای ترتیب می‌دهد که حرف حقی از زبان یک نفر صادر شود! دشمن ناحق و باطل است، پس چرا می‌خواهد این حرف حق از زبان آن شخص صادر بشود؟ چون می‌خواهد پازل خودش را کامل کند. اینجا حرف حق را نباید زد. پازل دشمن را نباید کامل کرد».

2- نگاه فراجناحی به پدیده‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی

«مطالب را از بالا سر خطوط سیاسی و جناح بازی‌ها دیدن، همان چیزی است که من از دانشجوی بسیجی توقع دارم. بسیج دانشجویی در عین آن که یک تشکل نظم‌یافته و برخوردار از سازماندهی است، نه در جناح‌های سیاسی هضم و حل می‌شود و نه خود را رقیب سازمان‌های دانشجویی متعارف می‌شمرد».

3- توجه همزمان به ظاهر و باطن

«به عمق‌ها توجه کنید و آن را بطلبید. از ظواهر هم دست نکشید. این خطاست که کسی خیال کند یا توهم کند که باید باطن را درست کرد، ظاهر مهم نیست. نخیر، همین ظاهر، انسان را به وادی‌های گوناگون می‌کشاند. ظاهر دینی، ظاهر اسلامی، پای‌بندی به تعبد دینی، همین مجالس دعا، همین مجالس توسل به ائمه (علیهم‌السلام) لازم است، منتها همه این‌ها را با دانایی همراه کنید.»

بیانات مقام معظم رهبری در دیدار اعضای بسیج دانشجویی دانشگاه‌های سراسر کشور، 1386/3/31.