به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل دانشگاه جیرفت دکتر میثم شهسواری دبیر این همایش به بیان چرایی برگزاری این همایش توسط انجمن باستان‌شناسی پرداخت و بیان کرد: با توجه به اینکه قنات یک پدیده انسان ساخت است و هر پدیده انسانی یک پدیده باستانی هم هست لذا انجمن باستان شناسی در این مسیر مهم گام برداشته است.

دکتر شهسواری قنات‌ها را  اصیل و قدیمی دانست و افزود: قنات یکی از موارد تـأمین آب برای ایجاد استقرارها در مناطق مختلف ایران هستند و از نظر در شکل­گیری تمدن‌ها نقش چشمگیری برعهده داشته­اند و هر جا قناتی باشد، استقراری هم هست.

تمدن در جیرفت به دو صورت رودخانه‌ای و قناتی شکل گرفته است

محمد برشان محقق حوزه آب و مدیر مرکز قنات استان کرمان در این نشست عنوان کرد: در اسفندماه 1401 دبیرخانه ثبت تمدن قناتی جیرفت بعنوان ششمین دفتر ثبت تمدن قناتی استان کرمان افتتاح شد و امروز دفتر قناتی تمدن در جیرفت کار خود را آغاز کرد که این دفتر در محل اداره آبیاری جیرفت قرار دارد و در آن اسناد جمع‌آوری می‌شود و دلسوزان قنات و قنات داران و قنات یابان به این مرکز مراجعه می‌کنند.

برشان ثبت ملی قنات‌ها را هدف و ماهیت دفتر ثبت تمدن قناتی عنوان کرد و گفت: اسناد قنات‌ها جهت ثبت ملی در این دفتر آماده شده و به میراث فرهنگی به منظور ثبت ارائه خواهد شد .

وی افزود: در این راستا تصمیم گرفته شد بنا به ظرفیت عظیم قنات‌های اسفندقه، این منطقه بعنوان پایگاه تمدن قناتی جیرفت معرفی شود و در ابتدا قنات‌های این منطقه به ثبت ملی می‌رسد.

وی با بیان اینکه قنوات بخش بلوک و اسماعیلی در مرحله بعد مورد بررسی قرار خواهند گرفت، افزود: بعد از اسفندقه به بلوک و اسماعیلی ورود خواهیم کرد و ساماندهی قنوات این محدوده انجام می گیرد.

 برشان با اشاره به اینکه در بلوک قنات‌های تاریخی زیادی وجود دارد، گفت: متاسفانه بسیاری از قنات‌های منطقه اسماعیلی به دلیل تغییر اقلیم، خشکسالی و حفر چاه‌های عمیق از بین رفته‌اند.

وی همچنین به تحقیقات جامع نسبت به  تمدن قناتی منطقه جبالبارز و ساردوئیه اشاره کرد و افزود: قنات‌های این منطقه قدمت بسیار دیرینه‌ای دارند و شاید بتوان گفت که این قنات ها حماسه‌ای اسطوره‌ای هستند، که در قنوات این مناطق نیز تحقیقات را در آینده آغاز خواهیم کرد.

برشان توسعه گردشگری را مستلزم حفظ قنوات و ثبت آنها دانست و افزود: یکی از پتانسیل‌هایی که در زمینه حفظ قنات برای ما اهمیت دارد این است که می‌توانیم گردشگری قنات را تقویت کنیم زیرا بر اساس آمار، نوروز گذشته بالغ بر 6000 نفر بازدیدکننده از قنات جوپار داشتیم و به همین تعداد و بیشتر از قنات‌های جهانی اکبرآباد و قاسم آباد بم گردشگران بازدید کردند. بنابراین پتانسیل قنات و ثبت آن می‌تواند در جهت شناسایی قنات، کسب درآمد و گسترش گردشگری در آن منطقه بسیار کمک کند. شاخص ویژه ثبت تمدن قناتی یک منطقه، حفظ حریم قنات ها و توسعه گردشگری است.

در بخش دیگری از همایش"برای قنات" امین ماهانی رئیس پایگاه جهانی قنات گوهرریز جوپار گفت: قنات یکی از ابداعات و ابتکارات شگفت انگیز بشری است و با اینکه قرن‌ها از ابداع قنات‌ می‌گذرد، هنوز هم تکنیک و وسایل کار همان است که چندین سده قبل بوده، فقط در چند سال اخیر تغییر کرده است.

 وی افزود: قنات توسط یک‌نفر حفر نمی‌شود بلکه حاصل تلاش جمعی است. ماهانی ایجاد قنات را زمانبر عنوان کرد و گفت: مثلا قناتی در دوره زندیه ایجاد شده و در دوره قاجار به سطح زمین آمده و ما امروز نمی‌توانیم قنات حفر کنیم چون هزینه بر است اما می توانیم و باید قنات‌ها را حفظ کنیم.

روحبخش بیگ زاده معاون برنامه ریزی فرمانداری جیرفت نیز با اشاره به ظرفیت بزرگ قنوات این شهرستان و با ابراز خرسندی از معرفی بخش اسفندقه بعنوان پایگاه تمدن قناتی جیرفت، گفت: در حوزه اسفندقه 50 رشته قنات وجود دارد که از این تعداد 35 رشته فعال هستند.

وی از مرمت و بازسازی 17 رشته قنات در این بخش خبر داد و افزود: مرمت و بازسازی قنات گاو کُشی از محل اعتبارات ملی صورت‌ گرفت و همچنین قنات روستای چمک لایروبی شد.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه، این نشست که با عنوان“برای قنات” به همت انجمن باستان‌شناسی دانشگاه جیرفت برگزار شد با اهداء لوح سپاس توسط پیشکسوتان عرصۀ تاریخ و فرهنگ منطقه استاد عزیزالله صفا و استاد حسین رفعتی و خانم لیلا ادهمی­فر (یکی از دانشجویان رشتۀ باستان­شناسی دانشگاه به نمایندگی از نسل جدید) از تلاش های محمد برشان در حوزه آب و ثبت ملی قنوات تقدیر شد.